Belangrijkste ecologische uitdagingen in de fruitteelt en landbouw in West Betuwe

Een van de grootste ecologische uitdagingen in de landbouw en fruitteelt in West Betuwe is de waterkwaliteit. De waterkwaliteit is vaak matig tot slecht door de hoge belasting van mest en bestrijdingsmiddelen. Dit leidt tot problemen voor zowel de natuur als de landbouw, omdat de doelstellingen van Natura 2000 en de Kaderrichtlijn Water (KRW) niet worden gehaald en het bodemleven afneemt【4:2†source】.

Daarnaast vormt droogte een significant probleem. De landbouw en natuur lijden onder verdroging als gevolg van intensieve ontwatering en wateronttrekking. Dit leidt tot droogteschade en onherstelbare schade aan de natuur. De grondwaterstand daalt, en in droge jaren wordt er veel meer grondwater onttrokken dan gemiddeld, wat de situatie verergert【4:0†source】.

Een ander probleem is de bodemdegradatie door intensief landgebruik met zware machines. Dit vermindert de infiltratiecapaciteit en het waterbergend vermogen van de bodem, wat bijdraagt aan wateroverlast in natte perioden en watertekorten in droge tijden【4:0†source】.

Hoe kan het huidige water- en bodemsysteem worden beschermd en verbeterd om duurzame landbouw te ondersteunen?

Het beschermen en verbeteren van het water- en bodemsysteem begint met het herstellen van de natuurlijke systemen. Dit kan worden bereikt door ruimtelijke planning en ontwerp die bijdragen aan een veerkrachtiger en robuuster systeem. Het is belangrijk om de ruimtelijke ordening van nieuwe en bestaande functies beter af te stemmen op de mogelijkheden en draagkracht van het water- en bodemsysteem. Hiermee kan voorkomen worden dat de grenzen van het systeem worden overschreden【4:0†deltares.pdf】.

Een concreet voorbeeld van een succesvolle aanpak is het herinrichten van beeksystemen. Door beekherstel met herprofilering en hermeandering kunnen waterstromen vertraagd worden, wat bijdraagt aan een robuuster systeem dat beter functioneert tijdens extreme weersomstandigheden. Het behouden en herstellen van veensponzen helpt ook bij het bufferen en gelijkmatig afvoeren van water【4:2†cra.pdf】.

Daarnaast is het belangrijk om regionale klimaatadaptatievisies of sponsstrategieën te ontwikkelen. Deze visies geven aan met welke water- en bodemcondities rekening moet worden gehouden en waar ruimte vrijgehouden moet worden voor toekomstige maatregelen. Een voorbeeld hiervan is de Regionale sponsstrategie voor Regio Zwolle, die gericht is op het creëren van klimaatbestendige landschappen【4:1†2ekamer.pdf】.

Klimaatverandering en weersextremen in landbouwproblemen van de regio

Klimaatverandering heeft een grote invloed op de landbouw in de regio West Betuwe. Het brengt extremen met zich mee zoals hitte, droogte en zware regenval, die de landbouwproductiviteit kunnen verminderen. Droogte leidt bijvoorbeeld tot watertekorten, wat de gewasgroei belemmert. Aan de andere kant kan overmatige regenval leiden tot overstromingen, wat schade aan gewassen en vruchtbare bodemlagen kan veroorzaken【4:0†ipa.pdf】【4:2†2ekamer.pdf】.

Een concreet voorbeeld is de droogte van 2018, die aanzienlijke schade aanrichtte in de landbouwsector doordat er meer grondwater werd onttrokken dan aangevuld kon worden. Dit leidde niet alleen tot verlies van oogsten, maar ook tot uitputting van grondwatervoorraden, wat de lange termijn duurzaamheid van landbouw in gevaar brengt【4:13†2ekamer.pdf】.

Bovendien zijn de effecten van weersextremen zichtbaar in de vorm van verminderde biodiversiteit en verslechterde water- en bodemkwaliteit. Dit komt doordat intensieve landbouwpraktijken vaak de draagkracht van het ecosysteem overschrijden, wat leidt tot verdere degradatie van de natuurlijke hulpbronnen【4:7†whitepaper-wat-betekent-water-en-bodem-sturend-voor-de-ruimtelijke-ordening.pdf】.

Ontwerpprincipes voor Landgebruik

Een belangrijk ontwerpprincipe voor landgebruik is het vergroten van de sponswerking van het water- en bodemsysteem. Dit betekent dat we ons watersysteem zo moeten inrichten dat het water kan vasthouden tijdens regenbuien en dit kan gebruiken in droge perioden. Een voorbeeld hiervan is het gebruik van een flexibel waterpeil, waardoor meer water kan worden vastgehouden wanneer het regent. Dit sluit beter aan bij de natuurlijke variatie en ondersteunt de biodiversiteit【4:0†2ekamer.pdf】.

Een ander ontwerpprincipe is aanpasbaarheid, oftewel het vermogen om het landgebruik in de toekomst aan te passen aan veranderende omstandigheden, zoals klimaatverandering. Dit kan bijvoorbeeld door gebieden in te richten met toekomstige effecten van klimaatverandering in gedachten. Hierdoor kan het land gebruik in de toekomst worden aangepast zonder dat er drastische veranderingen nodig zijn【4:5†2ekamer.pdf】.

Tevens is het belangrijk om rekening te houden met weersextremen. Dit houdt in dat bij het plannen van ruimtelijke ontwikkelingen, zoals het bouwen van woningen, rekening moet worden gehouden met de gevolgen van extreme weersomstandigheden zoals hevige regenval of droogte. Dit voorkomt dat er gebouwd wordt op locaties die bij extreme omstandigheden onveilig kunnen worden【4:10†2ekamer.pdf】.

Hoe kan bodemkwaliteit worden verbeterd en behouden voor langetermijngebruik?

Om de bodemkwaliteit te verbeteren en te behouden, is het belangrijk om de natuurlijke kenmerken van het water- en bodemsysteem te respecteren. Dit betekent dat we moeten voorkomen dat locaties worden gebruikt waar een sterke aanpassing of regulering van het natuurlijke systeem nodig is. Een flexibel waterpeil kan helpen om water beter vast te houden, wat de bodemkwaliteit ten goede komt. Daarnaast moet bodembedekking en verharding worden vermeden zodat meer neerslag in de grond kan infiltreren, wat de omstandigheden voor het bodemleven verbetert【4:0†whitepaper-wat-betekent-water-en-bodem-sturend-voor-de-ruimtelijke-ordening.pdf】.

Het verhogen van het organische stofgehalte in de bodem kan ook de bodemstructuur verbeteren. Dit vergroot het waterbergend vermogen en bevordert een gezond bodemleven. In praktijk betekent dit dat er bijvoorbeeld meer aandacht moet zijn voor de hoeveelheid organisch materiaal die aan de bodem wordt toegevoegd, zoals compost of organische meststoffen【4:5†2ekamer.pdf】.

Een concrete maatregel is om op regionale schaal water vast te houden door bijvoorbeeld beekherstel. Dit helpt om benedenstrooms overstromingen te voorkomen en meer water in de bodem te laten infiltreren. Een voorbeeld hiervan is de herinrichting rond de Tungelroyse beek, waar water langer wordt vastgehouden en de bodemstructuur wordt verbeterd【4:16†2ekamer.pdf】.

Maatregelen tegen verdroging in de landbouw

Om verdroging tegen te gaan, zijn verschillende maatregelen nodig. Ten eerste kan vernattingsmaatregelen worden toegepast. Dit houdt in dat er meer water wordt vastgehouden in de bodem, bijvoorbeeld door het verhogen van de grondwaterstand of het creëren van waterbergingsgebieden. Daarnaast is het belangrijk om het grondwaterverbruik te verminderen, door bijvoorbeeld efficiënter gebruik te maken van water in de landbouw en het toepassen van waterbesparende technieken【4:0†deltares.pdf】.

Een ander belangrijk aspect is het aanvullen van grondwatervoorraden. Dit kan door regenwater op te vangen en te infiltreren, waardoor de grondwatervoorraad geleidelijk wordt aangevuld. Ook kan de grondwaterkwaliteit verbeterd worden door het beperken van vervuilende stoffen en het bevorderen van natuurlijke zuiveringsprocessen【4:1†deltares.pdf】.

Maatregelen tegen verzilting in de landbouw

Verzilting kan worden tegengegaan door het gebruik van natuurgebaseerde oplossingen, zoals het aanleggen van groene buffers en het bevorderen van natuurlijke waterstromen. Daarnaast kunnen zoutresistente gewassen worden geteeld, die beter bestand zijn tegen verzilting【4:0†deltares.pdf】.

Het toepassen van waterpricing kan ook helpen om het watergebruik te reguleren en verspilling tegen te gaan. Watersaving-technieken, zoals efficiënte irrigatiesystemen, kunnen het waterverbruik verder verminderen. Bovendien kan brakwateronttrekking en operationeel waterbeheer bijdragen aan het verminderen van verzilting door het zorgvuldig beheren van de zoet-zoutbalans【4:1†deltares.pdf】.

Voordelen van kringlooplandbouw in West Betuwe

Kringlooplandbouw kan de bodemkwaliteit verbeteren door het verhogen van het organisch stofgehalte. Dit zorgt voor een betere structuur en waterbergend vermogen van de bodem. Hierdoor kunnen planten beter groeien en is er minder kans op bodemerosie en wateroverlast. Een voorbeeld hiervan is het gebruik van compost en groenbemesters om de bodem te verrijken【4:10†whitepaper-wat-betekent-water-en-bodem-sturend-voor-de-ruimtelijke-ordening.pdf】.

Daarnaast kan kringlooplandbouw bijdragen aan biodiversiteit. Door verschillende gewassen te telen en natuurlijke vijanden in te zetten tegen plagen, ontstaat een evenwichtiger ecosysteem. Dit kan helpen om het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen te verminderen en de afhankelijkheid van externe inputs te verlagen【4:15†deltares.pdf】.

Een concreet voorbeeld is een boerderij die wisselteelt toepast, waarbij verschillende gewassen elkaar afwisselen op dezelfde grond. Dit vermindert de kans op ziekten en plagen en verbetert de bodemgezondheid【4:12†2ekamer.pdf】.

Uitdagingen van kringlooplandbouw in West Betuwe

Een uitdaging voor kringlooplandbouw is de complexiteit van het beheer van verschillende gewassen en dieren op één bedrijf. Dit vraagt om meer kennis en vaardigheden van de boer. Daarnaast is er vaak behoefte aan aanpassing van de bedrijfsvoering, wat kan leiden tot hogere kosten in de beginfase【4:17†gereedschapskist-water-en-bodem-sturend_1.pdf】.

Ook kan er weerstand zijn tegen verandering, zowel binnen de landbouwsector als vanuit de markt. Er is een risico dat producten uit kringlooplandbouw niet dezelfde marktvraag of prijs kunnen behalen als conventioneel geproduceerde producten【4:16†gereedschapskist-water-en-bodem-sturend_1.pdf】.

Een voorbeeld van een uitdaging is een boer die probeert over te stappen naar kringlooplandbouw, maar tegen problemen aanloopt met het vinden van afzetmarkten voor zijn nieuwe, duurzame producten【4:18†cra.pdf】.

Hoe kunnen land- en tuinbouwpraktijken worden aangepast om de impact op waterbronnen te minimaliseren?

Land- en tuinbouwpraktijken kunnen worden aangepast om de impact op waterbronnen te minimaliseren door het implementeren van maatregelen zoals het vasthouden van water en het verminderen van afvoer. Dit kan bijvoorbeeld worden bereikt door beekherstel, waarbij beken worden heringericht om de afvoer van water te vertragen en de bodem te herstellen. Dit vermindert de emissie naar beeksystemen en maakt het waterbeheer robuuster【4:0†whitepaper-wat-betekent-water-en-bodem-sturend-voor-de-ruimtelijke-ordening.pdf】.

Een andere benadering is het verbeteren van de bodemgezondheid door het organische stofgehalte te verhogen, waardoor de bodem meer water kan vasthouden. Het creëren van brede bufferzones rond waterlopen helpt verder om de waterkwaliteit te verbeteren en de natuurlijke watercyclus te ondersteunen【4:1†2ekamer.pdf】.

Een praktisch voorbeeld van deze aanpak is te vinden in gebieden waar peilverhogingen in diepe polders worden toegepast. Dit vermindert de kans op verzilting en verbetert de waterkwaliteit, wat weer gunstig is voor zowel landbouw als natuur【4:2†2ekamer.pdf】.

Innovatieve Irrigatietechnieken voor Waterbesparing en Bodemvocht

Om het watergebruik te verminderen en de bodem vochtig te houden, kunnen verschillende innovatieve irrigatietechnieken worden toegepast. Een van deze technieken is het gebruik van druppelirrigatie. Deze methode levert water direct aan de wortels van de planten, waardoor verdamping en verspilling worden verminderd. Druppelirrigatie is bijzonder effectief in gebieden met beperkte waterbronnen en kan de waterbesparing aanzienlijk verhogen.

Een andere techniek is het gebruik van sensoren en technologie om het watergebruik te optimaliseren. Sensoren kunnen de vochtigheid van de bodem meten en signalen sturen om irrigatiesystemen aan te passen op basis van de werkelijke behoefte van de planten. Dit voorkomt overbewatering en helpt bij het behouden van een optimale bodemvochtigheid. Deze technologie kan worden geïntegreerd met geautomatiseerde irrigatiesystemen voor precisie-irrigatie.

Een concreet voorbeeld van succesvolle toepassing is te vinden in de herinrichting van beekdalen, waar het vasthouden van water een centrale rol speelt. Door het verhogen van het organisch stofgehalte in de bodem kan meer water worden vastgehouden, wat de grondwaterstand helpt stabiliseren en de noodzaak voor extra irrigatie vermindert【4:11†deltares.pdf】.

De juridische kaders voor een water- en bodemgestuurde aanpak

Het principe van ‘Water & bodem sturend’ is verankerd in het Nederlandse beleid door middel van het Coalitieakkoord 2021-2025 en een Kamerbrief van november 2022. Deze documenten stellen dat water en bodem sturend moeten zijn bij ruimtelijke planvorming. De Kamerbrief benoemt 7 uitgangspunten, 33 structurerende keuzes en 55 maatregelen om dit principe te implementeren【4:0†deltares.pdf】.

Er is echter geen nationaal beleidskader of juridische verplichting vastgesteld die het water- en bodemsysteem als sturend maakt. Dit betekent dat de implementatie afhankelijk is van het draagvlak en de bereidheid van lokale overheden. Bovendien zijn er geen expliciete probleemeigenaren of een vastgelegde financieringsstructuur【4:12†deltares.pdf】.

De beleidsmatige kaders voor een water- en bodemgestuurde aanpak

Beleidsmatig is de aanpak gericht op het verminderen van kwetsbaarheid voor klimaateffecten, bescherming van watervoorraden en verbetering van biodiversiteit. Het idee is dat het ruimtegebruik zoveel mogelijk aansluit bij de natuurlijke kenmerken van het water- en bodemsysteem. Dit betekent dat functies en ruimtegebruik de natuurlijke fysieke structuur van water en bodem volgen【4:8†whitepaper-wat-betekent-water-en-bodem-sturend-voor-de-ruimtelijke-ordening.pdf】.

Er zijn vijf ontwerpprincipes ontwikkeld die als leidraad dienen voor het implementeren van een water- en bodemgestuurde aanpak in de ruimtelijke ordening. Deze principes zijn niet bindend, maar bieden richtlijnen en principes om duurzaam aan te sluiten bij het water- en bodemsysteem【4:14†2ekamer.pdf】.

Samenwerking met lokale boeren en agrariërs

De samenwerking met lokale boeren en agrariërs is cruciaal voor de overgang naar duurzame landbouwmethoden. Door samen te werken, kunnen zij hun kennis en ervaring delen, wat leidt tot innovatieve oplossingen en praktijken die beter passen bij de lokale omstandigheden. Agrariërs hebben diepgaande kennis van hun land en de specifieke uitdagingen die daarbij komen kijken. Door hen te betrekken in het proces, kunnen beleid en initiatieven worden aangepast aan de realiteit op het terrein, wat de kans op succes vergroot.

Een goed voorbeeld van dergelijke samenwerking is de oprichting van gebiedswaardecoöperaties. Hierin werken inwoners, lokale ondernemers en agrariërs samen om het gebied duurzaam te ontwikkelen. Ze spelen op basis van gelijkwaardigheid mee in de besluitvorming en uitvoering. Dit zorgt ervoor dat de maatregelen die genomen worden, breed gedragen worden en direct aansluiten bij de behoeften van de gemeenschap【4:8†source】.

Daarnaast kunnen agrariërs profiteren van nieuwe technieken en methoden die voortkomen uit de samenwerking, zoals kringlooplandbouw of gebruik van biobased oplossingen. Dit kan hen helpen om hun bedrijfsvoering duurzamer te maken en tegelijkertijd hun opbrengsten te waarborgen【4:14†source】.

Monitoring en Evaluatiemethoden voor Duurzaam Landgebruik

Om de voortgang van duurzaam landgebruik te meten, zijn er verschillende monitoring- en evaluatiemethoden nodig. Deze methoden richten zich op het volgen van de implementatie en effectiviteit van genomen maatregelen. Een belangrijke methode is het gebruik van een dashboard dat de voortgang van keuzes en maatregelen in de gaten houdt. Daarnaast worden kernprestatie-indicatoren (KPI's) ontwikkeld die gericht zijn op de uitkomsten en aansluiten bij bestaande gegevens【4:2†source】.

Een andere methode is het opzetten van een monitor die de output en outcome meet, in samenwerking met kennisinstellingen. Dit helpt om te beoordelen of de maatregelen het gewenste effect hebben. Jaarlijkse rapportages aan de Kamer zijn ook een essentieel onderdeel van de monitoring, om de voortgang en resultaten inzichtelijk te maken【4:0†source】.

Voor de evaluatie zijn afspraken over datagebruik van groot belang. Dit voorkomt nieuwe meetopgaven en vermindert administratieve lasten. Daarnaast is het belangrijk dat gegevens uit de monitor bruikbaar zijn voor ruimtelijke ordenaars, zodat er geleerd kan worden van de resultaten. Dit bevordert een effectieve bijsturing van beleid en praktijk【4:2†source】.

Een concreet voorbeeld is het Nationaal Programma Landbouwbodems dat als doel heeft om in 2030 alle bodems in Nederland duurzaam te beheren en jaarlijks 0,5 Mton koolstof vast te leggen. Dit programma omvat inspanningen voor het opstellen van bodemindicatoren voor landbouwgronden, wat een voorbeeld is van een specifieke monitoringmethode【4:5†source】.

Incentives en subsidies voor duurzame landbouwpraktijken

Boeren die duurzame praktijken omarmen kunnen profiteren van verschillende incentives en subsidies. Een belangrijk programma is het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG), dat financiële ondersteuning biedt voor projecten die de duurzaamheid van het platteland bevorderen. Dit programma kan boeren helpen bij de transitie naar kringlooplandbouw door financiële prikkels te bieden voor het implementeren van milieuvriendelijke technieken en het verminderen van de ecologische voetafdruk【4:0†deltares.pdf】.

Een ander voorbeeld is de stimulering van water- en bodembeheer via subsidies die gericht zijn op het verbeteren van de bodemconditie en het efficiënter gebruik van water. Deze subsidies zijn bedoeld om boeren te ondersteunen bij het investeren in innovatieve technieken die bijdragen aan de veerkracht van het landbouwsysteem, zoals het gebruik van natuurlijke waterzuiveringssystemen en het aanplanten van gewassen die goed bestand zijn tegen droogte【4:4†gereedschapskist-water-en-bodem-sturend_1.pdf】.

Naast nationale programma's zijn er ook regionale initiatieven, zoals de gebiedswaardecoöperaties, die lokale boeren betrekken bij duurzame projecten. Deze coöperaties bieden niet alleen financiële steun, maar ook een platform voor samenwerking tussen boeren, lokale overheden en andere belanghebbenden om gezamenlijk duurzame doelen te bereiken【4:13†gereedschapskist-water-en-bodem-sturend_1.pdf】.

Hoe kunnen klimaatadaptieve maatregelen bijdragen aan het behoud van biodiversiteit in agrarische gebieden?

Klimaatadaptieve maatregelen kunnen biodiversiteit in agrarische gebieden behouden door water vast te houden in plaats van het snel af te voeren. Dit bevordert de bodemkwaliteit en biedt een betere leefomgeving voor bodemorganismen. Hierdoor blijft de bodemstructuur gezond, wat essentieel is voor een gevarieerde flora en fauna【4:15†source】.

Het herinrichten van stroomgebieden, zoals bij de Tungelroyse beek in Limburg, is een voorbeeld van een klimaatadaptieve benadering. Hier worden water en bodem sturend toegepast door de inrichting van brede overgangszones tussen landbouw en natuur. Dit zorgt voor een robuust systeem dat water vasthoudt, wat zowel de biodiversiteit als de klimaatbestendigheid ten goede komt【4:19†source】.

Daarnaast kunnen maatregelen zoals beekherstel en vernatting van beekdalen de waterkwaliteit verbeteren en bijdragen aan het herstel van habitats voor verschillende soorten. Dit bevordert niet alleen de biodiversiteit, maar ook de weerbaarheid van het ecosysteem tegen klimaatverandering【4:11†source】.

Duurzaamheidsdoelen voor de lange termijn in de landbouw van West Betuwe

De kern van de duurzaamheidsdoelen voor de landbouw in West Betuwe richt zich op het verbeteren van de water- en bodemcondities. Dit omvat het herstellen van de conditie van het water- en bodemsysteem zodat deze veerkrachtiger worden en beter schokken kunnen opvangen. Het is belangrijk om de draagkracht van water en bodem te beschermen en te herstellen waar nodig【4:6†deltares.pdf】.

Een ander belangrijk doel is het afstemmen van landgebruik op de mogelijkheden en beperkingen van het water- en bodemsysteem. Dit betekent dat nieuw en bestaand landgebruik moet worden aangepast op basis van de lokale omstandigheden van het water- en bodemsysteem. Het gaat om het ontwikkelen van manieren van landgebruik die geen schade veroorzaken maar juist bijdragen aan een duurzaam en veerkrachtig systeem【4:6†deltares.pdf】.

Daarnaast is er ook de noodzaak om de inrichting van de landbouw zodanig te verbeteren dat deze bijdraagt aan het duurzaam en veerkrachtig maken van het water- en bodemsysteem. Dit houdt in dat verschillende landgebruiksfuncties zodanig moeten worden ontworpen dat ze bijdragen aan een gezond ecosysteem, zoals het verhogen van het organisch stofgehalte in de bodem om de structuur en waterretentie te verbeteren【4:6†deltares.pdf】.

Toekomstbestendige en kringloopgerichte land- en tuinbouw in West Betuwe

Om een toekomstbestendige en kringloopgerichte land- en tuinbouw in West Betuwe te realiseren, is het van belang om een integrale aanpak te hanteren die verschillende aspecten van landgebruik, waterbeheer en biodiversiteit combineert. Een belangrijk uitgangspunt hierbij is het herstellen van natuurlijke systemen en het afstemmen van landgebruik op de draagkracht van het water- en bodemsysteem【4:13†deltares.pdf】.

Een praktisch voorbeeld van een dergelijke aanpak is het concept van wisselpolders. Hierbij worden polders cyclisch gevoed met slib en zout water om de bodem te herstellen en de landbouw te ondersteunen. Dit proces kan worden afgewisseld met hoogwaardige teelten, zoals aardappelen, en draagt bij aan een robuuster watersysteem【4:2†whitepaper-wat-betekent-water-en-bodem-sturend-voor-de-ruimtelijke-ordening.pdf】.

Daarnaast kan de integratie van multifunctionaliteit in ruimtelijke plannen bijdragen aan het optimaal benutten van schaarse ruimte. Hierbij kan gedacht worden aan het combineren van ecologie, recreatie en waterberging om de ruimtelijke draagkracht te verhogen【4:0†cra.pdf】.

Het opstellen van een tijdsplanning voor het ontwikkelen van een toekomstbestendige en kringloopgerichte land- en tuinbouw in de gemeente West Betuwe kan als volgt worden gestructureerd:

1. Initiële Fase: Onderzoek en Planning (0-2 jaar)

In deze fase wordt de basis gelegd voor het project. Er wordt een uitgebreid onderzoek uitgevoerd naar de huidige situatie van de land- en tuinbouw in de Betuwe. Dit omvat het in kaart brengen van de bestaande landbouwpraktijken, de bodem- en watercondities, en de sociale en economische factoren die van invloed zijn op de sector.

Activiteiten in deze fase zijn onder andere het opstellen van een gebiedsvisie, het verkennen van 'what-if' scenario's, en het identificeren van mogelijke uitdagingen en kansen voor een circulaire aanpak【4:1†source】.

2. Ontwikkelingsfase: Prototypen en Testen (3-5 jaar)

Gedurende deze periode worden verschillende circulaire landbouwmethoden getest en geëvalueerd. Dit kan het opzetten van pilots voor zilte teelt en kleirijperijen omvatten, waarbij cyclisch gebruik van slib wordt toegepast【4:0†source】.

Daarnaast worden partnerschappen gevormd met lokale boeren, waterschappen, en andere belanghebbenden om samen te werken aan innovatieve oplossingen die zowel milieuvriendelijk als economisch levensvatbaar zijn【4:5†source】.

3. Implementatiefase: Uitrol en Schaling (6-8 jaar)

Na de testfase worden de succesvolle circulaire praktijken op grotere schaal geïmplementeerd. Dit omvat het herinrichten van landbouwgebieden om een betere afstemming op de draagkracht van het water- en bodemsysteem te bereiken【4:15†source】.

Er worden educatieve programma's en workshops georganiseerd om kennis te delen en de adoptie van nieuwe technieken door meer boeren te bevorderen【4:6†source】.

4. Evaluatie en Optimalisatie (9-10 jaar)

In deze laatste fase wordt het succes van de implementatie geëvalueerd. Dit omvat het meten van de impact op de bodem- en waterkwaliteit, de biodiversiteit, en de economische voordelen voor de gemeenschap【4:3†source】.

Op basis van de evaluatie worden verdere aanpassingen doorgevoerd om de efficiëntie en duurzaamheid van de kringlooplandbouw te optimaliseren【4:17†source】.

Financiële Paragraaf voor Toekomstbestendige en Kringloopgerichte Land- en Tuinbouw

Voor de ontwikkeling van een toekomstbestendige en kringloopgerichte land- en tuinbouw in de gemeente West Betuwe is een gedegen financiële strategie essentieel. Deze strategie moet rekening houden met de investeringseisen, operationele kosten, en de lange termijn voordelen van duurzame landbouwpraktijken. Het kostenveroorzakersbeginsel speelt hierbij een centrale rol, waarbij alle kosten voor mitigatie van negatieve milieu-effecten worden meegenomen in de exploitatie van het landgebruik【4:1†2ekamer.pdf】.

Investeringen zijn nodig voor het aanpassen van landbouwpraktijken, zoals het vasthouden van regenwater en het verminderen van grondwateronttrekking. Dit helpt niet alleen om uitputting van watervoorraden te voorkomen, maar draagt ook bij aan het behoud van de biodiversiteit en de kwaliteit van het bodem- en watersysteem【4:8†whitepaper-wat-betekent-water-en-bodem-sturend-voor-de-ruimtelijke-ordening.pdf】. Praktische voorbeelden zijn het herinrichten van beeksystemen om water vast te houden en het verhogen van de organische stofgehalte in de bodem【4:15†whitepaper-wat-betekent-water-en-bodem-sturend-voor-de-ruimtelijke-ordening.pdf】.

Hoewel de initiële investeringen kunnen zorgen voor hogere kosten, worden deze op de lange termijn gecompenseerd door lagere onderhoudskosten en de vermeden kosten van milieuschade. Er zijn ook mogelijkheden voor het ontwikkelen van groene verdienmodellen die economische activiteiten duurzaam maken【4:11†gereedschapskist-water-en-bodem-sturend_1.pdf】. De overheid kan hierbij een rol spelen door subsidies en financiële incentives te bieden voor duurzame landbouwinitiatieven. Het is belangrijk dat er een financieringsstructuur wordt ontwikkeld die deze transitie ondersteunt【4:19†deltares.pdf】.

Toekomstbestendige en kringloopgerichte land- en tuinbouw

In de Betuwe, waar de gemeente West Betuwe zich bevindt, is er veel aandacht voor het ontwikkelen van een toekomstbestendige en kringloopgerichte land- en tuinbouw. Het doel is om de komende 10 jaar deze ontwikkelingen te realiseren zonder verziltingsproblemen, gezien de afstand tot de kust. Dit betekent dat er strategische keuzes moeten worden gemaakt in de manier waarop landbouw en tuinbouw worden bedreven, met respect voor de natuurlijke draagkracht van de bodem en het water in het gebied【4:0†gereedschapskist-water-en-bodem-sturend_1.pdf】.

Een belangrijk aspect hiervan is het herstel en de bescherming van het water- en bodemsysteem, zodat deze veerkrachtiger worden en schokken beter kunnen opvangen. Dit vraagt om een aanpak waarin de ruimtelijke ordening van functies beter wordt afgestemd op de mogelijkheden en beperkingen van het water- en bodemsysteem【4:4†deltares.pdf】.

Praktisch Beleidsdocument

Een praktisch beleidsdocument voor de gemeente West Betuwe moet handvatten bieden voor het implementeren van kringlooplandbouw. Dit document moet de balans beschrijven in het gebruik van ecosysteemdiensten en de natuurlijke aanvulling ervan. Gemeentelijke visies voor bodem en ondergrond zijn daarbij essentieel. Ze helpen inzicht te krijgen in maatschappelijke opgaven en bieden richtlijnen voor duurzaam bodemgebruik【4:2†whitepaper-wat-betekent-water-en-bodem-sturend-voor-de-ruimtelijke-ordening.pdf】.

Het beleidsdocument moet ook voorbeelden en casestudies bevatten om te illustreren hoe kringlooplandbouw effectief kan worden geïmplementeerd. Dit kan bijvoorbeeld door het gebruik van wisselpolders die cyclisch worden gevoed met slib en zout water voor zilte teelt【4:9†whitepaper-wat-betekent-water-en-bodem-sturend-voor-de-ruimtelijke-ordening.pdf】.

Voorbeeld en Casestudy

Een concreet voorbeeld van een succesvolle toepassing van kringlooplandbouw is de herinrichting rond de Tungelroyse beek. In dit gebied hebben verschillende partijen samengewerkt om een klimaatbestendig en veerkrachtig watersysteem te creëren. Maatregelen omvatten beekherstel, hermeandering en de creatie van overgangszones tussen landbouw en natuur【4:8†whitepaper-wat-betekent-water-en-bodem-sturend-voor-de-ruimtelijke-ordening.pdf】.

Deze aanpak kan dienen als inspiratie voor de gemeente West Betuwe om vergelijkbare methoden te overwegen voor het bevorderen van kringlooplandbouw, die niet alleen de landbouwpraktijken ten goede komt, maar ook bijdraagt aan een gezonder ecosysteem【4:5†2ekamer.pdf】.